مسجد حضرت آیت الله شفیعی اهواز

حضرت آیت‌الله سید علی شفیعی نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری در ششمین جلسه از جلسات سومین دوره تفسیر خود که شامگاه گذشته ۲۵ تیرماه در اهواز برگزار شد، در ادامه تفسیر سوره حمد به بیان تفاوت کلمه حمد و مدح پرداخت و گفت: حمد آن است که کسی را بر کار خیری که اختیاراً انجام داده است، تجلیل و تکریم کنیم؛ مثل نماز و روزه. اگر کسی کار خیری را بدون اختیار انجام داد؛ مثل شجاعت و سخاوت(صفاتی که بدون اختیار در انسان هستند) و او را تجلیل کردیم، این مدح است و اگر در مقابل نعمتی که فردی به شما ارزانی داشته است، او را سپاسگزاری کنید، این شکر است.

وی با بیان اینکه این هر سه لایق مقام خداوندی هستند، اظهار کرد: همه شکرها و حمدها و مدح‌ها به خدا بازمی‌گردد و هر انسان که کسی را بخواهد حمد، مدح و یا شکر کند باید بداند اصل این حمد و مدح و شکر به خدا بازمی‌گردد.

حضرت آیت‌الله شفیعی افزود: کلمه حمد دو نوع است؛ یک نوع آن تمام حمدهایی هستند که در مقابل هر نعمتی واجب هستند. اما حمد مطلق مخصوص خداوند است. لذا در تمام قرآن مبارک هر جا کلمه حمد آمده است، حمدی است که درباره مورد خاصی است بجز کلمه حمدی که در ابتدای سوره فاتحه‌الکتاب آمده است. کلمه حمد در اینجا به صورت مطلق آمده است و حمد مطلق تنها به خدای متعال برمی‌گردد.

مؤلف کتاب بیان و تبیان در علوم قرآنی ادامه داد: از این رو حمد در سوره فاتحه‌الکتاب حمد مطلق است و حمد سوره‌های دیگر، چنین نیست؛ بر این اساس سوره حمد از همه سوره‌های قرآن افضل است.

وی با اشاره به روایتی در بیان اهمیت کلمه «الله» گفت: در روایتی از امام صادق(علیه السلام) و امام رضا(علیه السلام) نقل شده است: آیه «بسم‌الله الرحمن الرحیم» به اسم اعظم خدا از سیاهی چشم به سفیدی چشم نزدیک‌تر است. از این رو باید به این آیه اهمیت داد چرا که هیچ چیز جای این آیه را نمی‌گیرد.

حضرت آیت‌الله شفیعی توضیح داد: «الله» اسمی است که شامل تمام صفات کمال خدایی است؛ اما اسماء دیگر مثل «رب»، «رحمن» و «رحیم» چنین نیستند. این کلمه کلمه‌ای است که وقتی آن را گفتید و خدا را با «یا الله» خواندید مثل آن است که خدا را با هزار اسمش مورد خطاب قرار داده‌اید. این اهمیت کلمه «الله» را می‌رساند.

این عالم دینی در بیان معنای‌ کلمه «رب» نیز اظهار کرد: این کلمه به معنای خداوندی است که صاحب و مالک همه چیز است. پیش از این گفته شد مشرکان قریش معتقد بودند خداوند «الله» است؛ خالق است اما «رب» نیست و تدبیر و اداره امور عالم را به دیگری سپرده است؛ قرآن کریم این نگاه را رد می‌کند و می‌فرماید همان کسی که «الله» است، «رب» هم است.

وی در ادامه در تفسیر کلمه «عالمین» گفت: «عالمین» یعنی عالم‌ها؛ چه عالم‌های عقلی و چه عالم‌های فوق عقلی، چه عالم‌های حسی و چه عالم‌های غیبی. تمام آن عوالم و تمام جهان‌های مرئی و نامرئی را عالمین(جمع عالم) می‌گویند. خداومند متعال نسبت به تمام عالم و عالمین هم «الله» است و هم «رب» و هیچ چیزی از حیطه قدرت خداوند خارج نیست.

حضرت آیت‌الله شفیعی در پایان تأکید کرد: بنابراین انسان باید در خواندن سوره حمد دقت کند که چه میزان عظمت دارد. بی‌دقتی به این سوره جفا به خود و به این سوره است؛ سوره حمد را باید با تفسیرش و با توجه به مفاهیم علمی‌اش از نظر بگذرانیم. باید با هوش، تدبر و توجه و طهارت سوره حمد را بخوانیم، در کلماتش تدبر کنیم تا بتوانیم به عظمت‌هایی که در این سوره وجود دارد، دست یابیم.