مسجد حضرت آیت الله شفیعی اهواز

حضرت آیت‌الله سید علی شفیعی در جلسه هشتم از تفسیر سوره حمد که شب گذشته ۲۷ تیرماه برگزار شد، در ادامه تفسیر این سوره به آیه «مالک یوم‌الدین» پرداخت و گفت: این آیه به «دارنده و صاحب روز قیامت» ترجمه می‌شود. کلمه مالک به معنی صاحب و دارنده است. در قرائت قرآن برخی آن را «مالک» و برخی «مَلِک» می‌خوانند.

وی اظهار کرد: خواندن هر دو قرائت در نماز صحیح است. ولی مالک ارجح است؛ به علت این مالک «مَلِک» را نیز در اختیار دارد و به عبارتی هر مالکی، مَلِک نیز هست و کسی که مالک چیزی باشد، اختیار همه جانبه آن را نیز دارد، این است که گفته‌اند مالک ارجح است.

حضرت آیت‌الله شفیعی ادامه داد: کلمه «یوم» به معنای روز است. در زبان عربی یوم دو معنا دارد؛ یکی روز و دیگر معنای آن قطعه‌ای از زمان(چه کوچک و چه بزرگ) است. در قرآن مبارک نیز به این معنا آمده است: «یَوْمٍ کَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ» (روزى که مقدارش پنجاه هزار سال است). بنابراین وقتی می‌گوییم «مالک یوم‌الدین» این یوم به معنای روز(فاصله زمانی طلوع تا غروب) نیست؛ بلکه ممکن است شامل آن پنجاه هزار سال شود، بستگی به اراده پروردگار متعال دارد. پس در اینجا یوم به معنای قطعه‌ای از زمان است.

مؤلف کتاب بیان و تبیان در علوم قرآن در بیان معنای کلمه «دین» گفت: این کلمه به معنای جزا و پاداش است و «مالک یوم‌الدین» یعنی خداوند دارنده و پادشاه روز قیامت است و هر عملی که جزای آن در دنیا داده نشده در قیامت جزا داده می‌شود، خاصیت قیامت این است.

وی با بیان اینکه قیامت مظهر عدل خداوند است، اظهار کرد: اگر خداوند انتقام ظلم‌هایی که در دنیا انسان‌ها نسبت به هم روا داشته‌اند نگیرد، خلاف عدل است. جزای خیلی از اعمال در دنیا داده نمی‌شود و خداوند در روز قیامت جزا و پاداش همه اعمال را می‌دهد. بنابراین تنها کسی که مالک یوم دین است، خداوند است.

این عالم دینی با اشاره به آیه «إیاک نعبد و إیاک نستعین» گفت: آیه می‌فرماید: خدایا ما فقط تو را عبادت می‌کنیم و تنها از تو یاری می‌خواهیم. اگر در کنار خدا کس دیگری را عبادت کردیم مشرک هستیم. یکی از اقسام چهارگانه توحید، توحید در عبادت است؛ یعنی فقط باید خدا را بپرستیم لذا نمی‌گوییم «نعبک و نستعینک» بلکه می‌گوییم «ایاک نعبد و ایاک نستعین» یعنی‌ فقط تو را عبادت می‌کنیم.

حضرت آیت‌الله شفیعی در ادامه به بیان اقسام عبادت پرداخت و گفت: عبادت کردن هم سه قسم است؛ یک قسم عبادت تجار است؛ تاجر برای پول درآوردن زحمت می‌کشد، کسی که خدا را به قصد ثواب و بهشت عبادت می‌کند، عبادت او مثل عبادت تجار است. برخی عبادت‌ها نیز عبادت غلامان است؛ غلامان از ترس آقا و مولایشان از آنها اطاعت می‌کنند؛ این عبادت خالص نیست بلکه از روی ترس است.

وی افزود: عبادت نوع سوم، عبادت کسی است که چون خدا را دوست دارد، او را عبادت می‌کند؛ چه به او مزد بدهد چه ندهد چه از او بترسد چه نترسد و این عبادت آزادگان است. بهترین عبادت، عبادت نوع سوم است که انسان به خاطر دوستی و محبت نسبت به خدا او را عبادت کند.

مؤلف کتاب بیان و تبیان در علوم قرآن در بیان معنای بخش دوم آیه؛ «ایاک نستعین» اظهار کرد: آیه می‌فرماید: فقط از تو یاری می‌خواهیم. اهل سنت به ما شیعیان اشکال می‌کنند که شما از اهل‌بیت(علیهم السلام) یاری می‌خواهید. جواب این اشکال این است که ما از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(علیهم السلام) یاری نمی‌خواهیم؛ شفاعت می‌خواهیم. ما تنها از خدا یاری می‌طلبیم؛ چرا که کمک و یاری خواستن تنها از خدا است، اگر به درگاه ائمه اطهار(علیهم السلام) می‌رویم و دعا می‌کنیم برای این است که آنها ما را پیش خدا شفاعت کنند و این اصلی‌ است که در دنیا متداول است، کسی که دستش به فردی نمی‌رسد، واسطه‌ای پیدا می‌کند که بتواند به وسیله آن واسطه خود را به او نزدیک کند.

حضرت آیت‌الله شفیعی در پایان خاطرنشان کرد: لذا شیعه باید مراقب باشند که حاجت خود را از امام نخواهند؛ بلکه امام را همیشه وسیله و واسطه قرار دهند. بنابراین معنای آیه این است که خدایا ما تنها از تو یاری می‌جوییم نه از غیر تو البته شفاعت و وساطت اشکالی ندارد.