مسجد حضرت آیت الله شفیعی اهواز

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن شفیعی، رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خوزستان شب گذشته ۱۳ مهرماه در مراسم عزاداری مسجد صاحب الزمان(عج) اهواز با بیانی اینکه یکی از مسائلی که در نهضت امام حسین(علیه السلام) و در گفت‌وگوها و نوشته‌های حضرت ابی عبدالله(علیه السلام) مطرح می‌شود، مسأله امر به معروف و نهی از منکر است، تصریح کرد: صحبت‌هایی که درباره امر به معروف و نهی از منکر می‌شود، شاید کافی نباشد. یعنی نقش و ابعاد امر به معروف و نهی از منکر اگر دانسته شود، حق مطلب را شاید نتوانیم ادا کنیم و به عوارض و پیامدهای تعطیلی این دو فریضه الهی واقف نشویم و از خطرات آن مصون نباشیم.

وی اظهار کرد: در مطالب ابی عبدالله(علیه السلام) اعم ازگفته‌ها و نوشته‌هاشان در سطوح مختلف هم در مدینه، مکه و اثناء مسیر و کربلا این مسأله را در کلمات ایشان می‌بینیم که امام از فراموش شدن حق، از حیات و زنده بودن باطل، از بر حاشیه رفتن سنت، از به میدان آمدن بدعت‌ها، از کنار گذاشته شدن امر به معروف، به سادگی نمی‌گذرد و آنها را مورد توجه قرار می‌دهد: «انا ادعوکم الی الکتاب الله و سنة نبیه فإن السنته قد أمیتت و البدعه قد أحییت» این بخشی از سخنان امام است که در بازه زمانی اقامت خود در مکه طی نامه‌ای به بزرگان بصره به آن تصریح کرده‌اند. گاهی پیوست سؤال امام حسین(علیه السلام) در این گفت‌وگوها سرزنش و ملامت مخاطبان و جامعه خود و نقش‌آفرینان صحنه اجتماعی آن روزگار است.

حجت الاسلام و المسلمین شفیعی گفت: گویی امام به آنها می‌گوید: شما چرا حرف نمی‌زنید؟ چرا کاری نمی‌کنید؟ محور و مدار همه این مطالب یک مسأله اساسی است. ریشه این مطلب این است که چون نظام زندگی بشر و نهاد و فطرت انسان بر زندگی جمعی و گروهی است باید برای این زندگیِ جمعی در مسیر خدا و همگرایی برنامه‌ای داشت. کل مطلب این است.

کرامت انسان‌ها در یک زندگی بدون قاعده محفوظ نمی‌ماند

امام جماعت مسجد صاحب الزمان(عج) در توضیح این مطلب گفت: طبیعت انسان زندگی جمعی را می‌طلبد این هم سنت الهی است و هم علوم بشری این موضوع را اعتراف دارند. وقتی چنین چیزی را پذیرفتیم باید قاعده‌ای بر این با هم بودن تعریف شود؛ در غیر این صورت این زندگی جمعی، زندگی رو به کمالی نخواهد بود. زورگویی‌ها، تعارض منافع، ستم‌ها ... باعث می‌شود مجموعه جنگل‌واری در جامعه بشری شکل بگیرد و این خلاف فلسفه خلقت است، حدف خلقت: «و ما خلقت الجن و الإنس الّا لیعبدون» با زندگی جنگی بدون ضابطه سازگار نیست. کرامت انسان‌ها در یک زندگی بدون قاعده محفوظ نمی‌ماند. انسان‌ها در یک زندگی بدون چارچوب و برنامه رشد نمی‌کنند؛ بالا نمی‌روند بلکه همدیگر را پایین می‌کشند. چون اگر اخلاق از حلقه روابط اجتماعی جدا شد، دیگر وجه افتراقی بین خود و بقیه جانداران نمی‌شناسیم. 

در جامعه ما نسبت به امر به معروف و نهی از منکر خیلی ظلم شده است

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خوزستان ادامه داد: خداوند متعال انسان را خلق کرده است که این انسان بتواند رشد کند و خلیفه‌الله بشود. این مسیر را بدون برنامه نمی‌شود طی کرد. باید منشوری، چارچوبی و اصولی در کار باشد والا نمی‌شود. آنچه دین با نام امر به معروف و نهی از منکر می‌گوید همین تعهد اجتماعی است. در جامعه ما نسبت به امر به معروف و نهی از منکر خیلی ظلم شده است. همه با هم در این زمینه کوتاهی کردیم. آن چنان فضا نسبت به این فریضه الهی تیره و تار شده است که اگر سخنی، طرحی، پیشنهادی در این باره مطرح شود، موجی از مخالفت راه می‌افتد و احیاناً مواردی از کاستی‌ها، اشکالات و خطاهای صورت گرفته هم برجسته می‌شود و به گونه‌ای که اصل این عنوان مبارک و مقدس زیر سؤال می‌رود. این خطر است.

وی اظهار کرد: امر به معروف و نهی از منکر یعنی آن اصولی که بر روابط اجتماعی حاکم است که این حرکت جمعی مدیریت شده و درست رو به جلو حرکت کند. صرف‌نظر از آیات و روایات اهل‌بیت(علیهم السلام)، هر جا سخنی از روابط اجتماعی هست، این سؤال مطرح می‌شود که منشور و اصول این ارتباطات چیست؟ دغدغه‌هایی که در معارف دین تحت نام امر به معروف و نهی از منکر است، همین اصول و چارچوب‌هایی است که برای جلوگیری از بروز تخلف تعریف شده است. آیا اگر تخلفی در جامعه صورت گرفت و در حال باب شدن است نباید آن را گفت؟ آیا امر به معروف و نهی از منکر تزاحم اجتماعی است؟ امر به معروف و نهی از منکر نگرانی از پس‌رفت جامعه است، حساس بودن نسبت به آن چیزی است که باید بشود و آنچه نباید بشود. 

امر به معروف و نهی از منکر مصالح و منافع عمومی جامعه است

حجت الاسلام و المسلمین شفیعی ادامه داد: به گفته علامه طباطبایی در ذیل آیه پایانی سوره آل عمران، منشور روابط اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر است. چون وقتی انسان ها بخواهند با هم زندگی کنند باید قواعدی وجود داشته باشد. دین به ما می‌گوید به معروف امر کنید و از منکر نهی کنید؛ یعنی در مصالح اجتماعی اگر از چیزی غفلت شد، آن را بگویید و اگر خلاف مصالح اجتماعی، اتفاقی رخ داد بگویید اینها نباید انجام شود. این تضمین مصالح و منافع عمومی است. 

امام جماعت مسجد صاحب الزمان(عج) افزود: لذا حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) در جواب کسانی که می‌گویند چرا می‌روید و کسانی که مشفقانه این دغدغه را به ایشان منتقل می‌کنند که مبادا خطری متوجه شما شود، با ملامت و با استفهام توبیخی می‌فرماید: نمی‌بینید اوضاع جامعه چگونه است؟ همه آنچه پیامبر(ص) برای اصلاح جامعه آورد، از بین رفت. امام(علیه السلام) در جایی فرمود: نمی‌بینید حریم دین تعطیل شده است؟ این سؤال همراه با تعجب و ملامت است یعنی شما چرا حرف نمی‌زنید؟

اگر خواص جلوی انحراف جامعه از مسیر امامت می‌ایستادند کار به شهادت حضرت ابی عبدالله(علیه السلام) کشیده نمی‌شد

این مدرس حوزه گفت: وقتی امر به معروف و نهی از منکر از نقطه شروع با هزینه کم انجام نشد کار به جایی می‌رسد که با هزینه بالا باید انجام شود. یعنی اگر خواص جامعه روزی که مسیر جامعه از امامت به سوی خلافت منحرف شد، جلوی این انحراف را گرفته بودند، ۵۰ سال بعد کار به شهادت حضرت ابی عبدالله(علیه السلام) کشیده نمی‌شد. وقتی به معروف امر نشد، سنت پیامبر(ص) از بین رفت وقتی از منکر نهی شد، بدعت‌ها ایجاد شد.

وی با اشاره به مظلومیت اهل بیت(علیهم السلام) در واقعه عاشورا گفت: شهادت یک بُعد جریان کربلا است. اسارت خانواده ایشان کمتر از شهادت امام نیست. اینکه حرم مطهر پیامبر(ص) را دست بسته و به حال اسرا در تمام شهرها گرداندند، این کمتر از شهادت نیست. چرا این اتفاق پیش آمد؟ چون در نقطه شروع، آنانی که باید در برابر انحراف حرف می‌زدند، حرف نزدند.

عوض شدن جای معروف و منکر خطر جدی است

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خوزستان با تأکید بر اینکه در جامعه در سطوح مختلف موظف به امر به معروف و نهی از منکر هستیم، تصریح کرد: نه منکر فقط بدحجابی و بی‌حجابی است و نه معروف فقط مسجدآمدن و نماز خواندن. تمام آنچه منکر است باید در جامعه اسلامی نهی شود و همه آنچه معروف است باید مورد توجه باشد. همه ما موظفیم. اگر کوتاهی کردیم جامعه پس‌رفت می‌کند. و یک خطر جدی این است که در این پس‌رفت نقطه نهایی آنجایی است که جای معروف و منکر عوض شود.

حجت الاسلام و المسلمین شفیعی با اشاره به اهداف قیام حضرت ابی عبدالله(علیه السلام) گفت: معروفی که امام به دنبال آن هستند مشخص است؛ کتاب خدا و سنت پیغمبر(ص) و منکری که به دنبال نهی از آن هستند نیز خروج از این دو است. لذا هر کس در برابر این حرکت بایستد از اسلام خارج است.

در مواجهه ظالم و مظلوم، بی‌طرفی به معنی تقویت ظلم است

به گفته این مدرس حوزه در طول تاریخ دو جبهه بیشتر وجود ندارد: جبهه توحید و کفر. انسان باید دائماً محاسبه کند و بررسی کند که در کجا ایستاده است. در این عرصه بی‌طرفی معنا ندارد. در مواجهه حق و باطل هر کس با حق نبود، بر باطل است. امروز هم چنین است نباید بی‌تفاوت باشیم. خداوند عهد گرفته است جامعه انسانی و اسلامی از مظلوم تا آنجا که می‌تواند دفاع کند که حداقلِ آن برائت قلبی از ظالم است. یعنی انسان از ظالم نفرت داشته باشد و بر ظالم بشورد و به مظلوم کمک کند. در دعوای ظالم و مظلوم، بی‌طرفی به معنی تقویت ظلم است. 

رفتارها را در امر به معروف و نهی از منکر باید استاندارد کنیم

امام جماعت مسجد صاحب الزمان(عج) در پایان گفت: تذکر خیرخواهانه برخاسته از حسن نیت قطعاً مؤثر است. گاهی زبانمان در تذکر گزنده است. رفتارها را در امر به معروف و نهی از منکر باید استاندارد کنیم ودرست انجام دهیم. اما اصل واجب نباید فراموش شود و سکوت در برابر گناه قطعاً گناه است.